تعریف :سینوس ها ،حفره های پر از هوا در استخوان جمجمه هستند که در اطراف چشم ها و بینی قرار گرفته اند.
این حفره ها سبب سبک شدن استخوان های جمجمه و تقویت صدا میشوند .سینوس ها با مخاط بینی و حلق ارتباط دارند و عفونت این مناطق (بینی و حلق )می تواند به راحتی به سینوس ها منتقل شوند و موجب سینوزیت گردد .
سینوزیت حاد از بیماری های مهم دستگاه تنفسی کودکان است و به دلیل شیوع عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی در کودکان دارای اهمیت است که تشخیص بالینی سینوزیت حاد از سرماخوردگی حاد ویروسی لازم به نظر می رسد.
در سرماخوردگی کودکان شروع یک عفونت حاد در دستگاه تنفسی فوقانی معمولا در روزهای اولیه بیماری ، ترشحات آبکی بینی ایجاد می شود و این ترشحات به تدریج غلیظ تر شده و حالت موکوئید پیدا می کند و سپس بیماری به تدریج بهبود پیدا می کند و که معمولا در دوروز اول تب اتفاق می افتد و بعد خود به خودکاهش می یابد. مدت بیماری معمولا بیش از ۱۰ روز طول نمی کشد .
تشخیص سینوزیت حاد :تشخیص سینوزیت اکثرا بالینی و توسط پزشک معالج قابل انجام می شود و کمتر از گرافی سینوس یا سی تی اسکن استفاده می شود .
۱-ترشحات بینی یا پشت بینی با هر کیفیت و سرفه روزانه که ممکن است در شب بدتر شود یا هر دو که بیش از ۱۰-۱۴روز بدون بهبود ادامه یابد .
۲-شکایات شدید :هرگاه تب بالای ۳۹دزجه و ترشح بینی چرکی به مدت ۳-۴روز متوالی در کودک بیمار طول بکشد.وهمراه با سردرد وبدن درد باشد.کودک بسیار بد حال وشک به سینوزیت چرکی باید دربیمارستان بستری شود.
-علائمی مانند بوی بد دهان وکم شدن اشتها ودرد گونه ها چندان قابل اعتماد جهت تشخیص سینوزیت نمی باشند.
-انجام ارزیابی رادیولوژیک درصورتی لازم است که عارضه مغزی یا کره چشم (اربیتال)مدنظر باشد این عوارض درصورت وجود ورم دراطراف چشم – درد چشم ها – اختلال درحرکت آنها – سردرد شدید وعلائم یکطرفه عصبی متحمل هستند .وبالای ۶-۷سال قابل انجام می باشد .
عوامل ایجاد کننده سینوزیت :
۱ – ویروسی ۲- باکتریایی ۳- آلرژیک
تشخیص افتراقی سینوزیت:
۱-عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی):
با ترشح شفاف وغیر چرکی بینی که ممکن است در روز های ۳-۴ بیماری کمی چرکی شود ولی مجددا شفاف وسپس قطع میگردد،تب در ابتدای بیماری که بیش از ۳ روز طول نمی کشد و سرفه که در نهایت و به شرط عدم بروز عارضه (مانند سینوزیت)پس از ۶-۷ بهبود می یابد .
۲-رینیت آلرژیک(حساسیت بینی ):
با دوره هایی از عطسه ، آبریزش شفاف بینی ،خارش و مالش بینی ،اشک ریزش وخارش چشم مشخص می شود .می تواند بروز یا تشدید فصلی داشته باشد .
۳-جسم خارجی بینی :با انسداد وترشح مزمن یک طرفه چرکی وبدبوی بینی مشخص شده و در معاینه دقیق می توان جسم خارجی پیدا کرد .
۴-سینوزیت آلرژیک قارچی :تومور های خوش خیم وبد خیم حفره ی بینی وسینوس .
سینوزیت مزمن:هرگاه ترشح یا انسداد بینی ویا سرفه به مدت بیش از ۳ ماه طول کشیده باشد نشان دهنده ی سینوزیت مزمن خواهد بود .
روش های تصویر برداری :
۱-هرچند روش تشخیص قطعی سینوزیت وتعیین باکتری عامل بیماری :آسپیراسیون سینوس وکشت نمونه بدست آمده می باشد ولی این روش تهاجمی محسوب شده ودر کودکان نیازبه بیهوشی عمومی داشته و لذا به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
۲-روش دیگر تشخیص سینوزیت :انجام رادیو گرافی از سینوس ها بوده که البته در سنین بالای ۶-۷ سال انجام می گیرد و۳ یافته که دال بر سینوزیت باشد به قرار زیر است:
۱-کدورت سینوس ها
۲-سطح مایع هوا
۳-ضخامت مخاط سینوس که بیش از ۴ میلی متر باید باشد که نشان دهنده ی التهاب سینوس می باشد
۳-سی تی اسکن سینوس ها :باید برای بیمارانی که به درمان طبی کامل پاسخ نداده اند ویا دچار عوارض چشمی یا داخل جمجمه ای وموارد مشکوک به تومور نگاه داشته شود .
در کودکان زیر ۱۲ سال تنها ۵۰ درصد از موارد مشاهده ضخامت مخاطی یا کدورت سینوس یا سینوزیت واقعی همراه می باشد .
خلاصه:
تشخیص سینوزیت حاد :
۱-هر بیمار با علائم تنفسی که ترشحات بینی یا پشت بینی با یا بدون سرفه روزانه برای مدت بیش از ۱۰-۱۴روز داشته باشد .
۲-هر بیمار با تب بالای ۳۹ درجه که بدحال به نظر برسد و برای بیش از ۳-۴ روز ترشح چرکی بینی داشته باشد .
در کودکان زیر ۶ سال با تشخیص کلینیکی سینوزیت نیازی به انجام رادیو گرافی نیست.
در کودکان بالای ۶ سال که مشکوک به سینوزیت هستند می توان از رادیوگرافی سینوس ها استفاده کرد .
درمان :
۱-بیمار شدیدا بد حال باشد(بستری در بیمارستان وآنتی بیوتیک وریدی ).
۲-بیمار اگر بدحال نمی باشد(درمان سرپایی که آموکسی سیلین با دوزبالاو طول مدت درمان ۷-۱۰روز می باشد)
۳- در صورت حساسیت به آموکسی سیلین (آزیترومایسین و یا سفوروکسیم داده می شود).
۴-داروهایی که به طور همراه با انتی بیوتیک مصرف می شود که شامل:
۱-کورتون داخل بینی ۲-شستشوی بینی با محلول نرمال سالین.که گاهی کمک کننده است .
۵-در صورت همراهی سینوزیت با آلرژی مصرف کورتون داخل بینی و آنتی هیستامین ها کمک کننده است.