ختنه نوزادی

ختنه چیست

ختنه رایج ترین عمل جراحی است که در جنس مذکر در سطح جهان انجام می­شود. مطالعات مختلفی نشان می­دهد که در شیرخوارانی که ختنه نمی­شوند عفونت ادراری تا حدود ۲۰ برابر شایع تر است. مطالعات گسترده دیگری نشان داد که مردهای ختنه نشده خیلی بیشتر در معرض ابتلا بهHIV و سایر بیماری های مقاربتی هستند. همچنین سرطان آلت تناسلی در مردان ختنه شده نادر بوده و سرطان دهانه رحم هم در بین همسران مردان ختنه شده کمتر اتفاق می­افتد.
شرایط ختنه

باید توجه داشت، ختنه در نوزادانی انجام شود که وزن آن­ها حداقل ۳ کیلوگرم بوده و وضعیت بالینی مناسب داشته باشد. درمورد سن مناسب نظرات بسیار متفاوت است اما اکثر پزشکان حد فاصل پایان هفته اول تولد تا ۳ ماهگی را زمان مناسبی برای انجام ختنه می­دانند. در مورد روش ختنه چندان تفاوتی نمی­کند که با کدام روش (گذاشتن حلقه،بخیه،…. ) انجام گیرد بلکه این مسئله به مهارت و تجربه پزشک در روشی که به­کار میبرد دارد. متأسفانه در بسیاری از موارد عمل ختنه توسط مناسب ترین افراد انجام نمی­شود یا در سنین بالاتر از سن نوزادی انجام می­شود و این امر احتمال بروز عوارض ختنه را زیادتر می­کند. از عوارض شایع عمل ختنه خونریزی، عفونت، احتباس ادراری، تنگی مه آ، لزوم به عمل جراحی مجدد و عود فیموزیس می­توان نام برد.
مزیت ختنه

در مطالعه گذشته نگری که از کشور آمریکا برروی پرونده یک صد هزار نوزادان ختنه نشده انجام گرفت در بین گروه ختنه نشده عمده ترین عارضه عفونت ادراری است که به میزان ۱۰تا۲۰ برابر شایع­تر است. از بین هر یکصد هزار نفر نوزاد پسری که ختنه نشده بودند ۲۴۰ نفر دچار عفونت ادراری، ۱۰۰ نفر دچار باکتریمی و ۹ نفر دچار نارسایی کلیه و ۲نفر فوت شدند. به همین علت آکادمی کودکان آمریکا از سال ۱۹۹۹ پس از آنالیز همه تحقیقات انجام عمل ختنه را در دوران نوزادی توصیه کرد.

کودک را آرام نگه داشته و در صورت بی قراری از قطره استامینفون (دو قطره به ازای هرکیلوگرم) به عنوان مسکن استفاده نمایید.
به مدت یک هفته پس از ختنه روزی سه نوبت محل ختنه را با سرم شستشو داده و سپس با پمادآنتی بیوتیکی تجویز شده محل ختنه و نوک آلت را چرب نمایید.
تا زمان افتادن حلقه از پوشک سایز بزرگتر استفاده نمایید تا به ناحیه ختنه فشار زیادی وارد نشود.
به مدت ۲۴ ساعت از نگهداری نوزاد به صورت ایستاده یا خوابیده به شکم خودداری نمایید بلکه ترجیحاً به صورت طاق باز باشد.
دو روز پس از ختنه استحمام نوزاد بلامانع است.
تورم و قرمزی خفیف و ترشح کم و سفید زدگی زخم طبیعی است برطرف می شود.
در صورت عدم ادرار کردن نوزاد تا ۲۴ ساعت پس از ختنه اطلاع داده شود.
در صورت نیافتادن حلقه تا ۱۰روز پس از ختنه اطلاع داده شود.
پس از افتادن حلقه و هنگام تعویض پوشک ، پوست آلت را به عقب بکشید و نوک آلت و اطراف آن را پماد وازلین طبی به مدت ۶ ماه چرب نمایید تا از چسبندگی جلوگیری شود.
جهت کنترل ، پس از افتادن حلقه مجدداً مراجعه نمایید.

بهترین سن برای ختنه کردن:

هنوز اختلاف نظر بسیاری در این زمینه وجود دارد،اما اکثر همکاران متخصص کودکان طبق نظر کارشناسی و انجمن پزشکان نوزادان و ارولوژی کودکان و بعضی از جراحان کودکان و توصیه آکادمی جراحان اطفال آمریکا بهترین زمان برای ختنه را از دوران نوزادی تا ۱۲ ماهگی ترجیحا بین ۱تا ۳ ماهگی می دانند.زیرا کودک مرحله نوزادی را طی کرده است،رشد آلت تناسلی تا حدودی صورت گرفته و از طرفی هنوز کودک به سنی نرسیده که این عمل موجب ایجاد خاطرات بد در ذهن او شود و عواقب روحی و روانی به همراه داشته باشد و به بیهوشی نیازی ندارد و با بیحسی موضعی قابل انجام بوده و احتمال خونریزی بسیار کم حدود ۴تا۵ %می باشد. مزایای ختنه در دوران نوزادی و شیرخوارگی: ۱-کاهش بروز عفونتهای ادراری تا ۱۰تا۱۲ برابر ۲-جلوگیری از بروز سرطان های آلت تناسلی در آینده ۳-جلوگیری از چسبندگی ها در آینده ۴-کاهش عارضه خونریزی در سنین نوزادی و شیرخوارگی ۵-کاهش زمان انجام ختنه کمتر از ۸تا۱۰دقیقه بخصوص با روش حلقه ۶-ترمیم عالی زخم در سنین شیرخوارگی ۷-کاهش میزان عفونت ۸-کاهش آثار روحی و روانی ۹-کاهش درد و نا آرامی شیرخوار ۱۰-کاهش آثار بیهوشی

عوارض ختنه:

شایعترین عارضه: خونریزی که حدود ۳ الی ۴%موارد می باشد که در روش حلقه کمتر شاهد آن هستیم ودر کودکان بزرگتر شایعتر است و گاهی با پانسمان فشاری بر طرف می شود.
تنگی دهانه مجرای ادرار: که به راحتی قابل پیشگیری بوده و اگر تا ۲ تا ۳ ماه پس از انجام ختنه نوک مجرا با وازلین یا ویتامین Aچرب شود و تا یک ماه بعد هم مرتب ادرار کودک با آب شسته شود این عارضه ایجاد نخواهد شد و همچنین از یک پوشک با سایز بزرگتر استفاده شود تا ۱۰ روز اول پس از ختنه در کاهش تنگی مجرای ادرار بسیار موثر خواهد بود.
چسبندگی پوست به کلاهک: در ماه اول و دوم ختنه که با پماد تتراسایکلین به موضع زده می شود و سپس کم کم با فشار جدا میکنیم پماد زدن را ادامه می دهیم تا وقتی قرمزی و التهاب از بین برود.
عفونت محل ختنه: که در روش حلقه ناشایع است و با شربت سفالسکین و شستشوی محل با آب و صابون برطرف می شود.
در روز اول دلمه یا ترشح زرد رنگ بر روی آلت دیده می شود که گذرا است و چرک نیست که به دلیل پاسخ ایمنی بدن به این روش حلقه است .
پوست اضافی: گاها پس از ختنه وقتی نوزاد می نشیند آلتش به داخل شکمش فرو می رود و مشخص نیست. این مورد در بین شیرخواران چاق دیده می شود و نرمال است و با رشد کودک و لاغر شدن بر طرف می گردد.
حساسیت دارویی:در موارد بسیار نادر عوارض ناشی از تزریق دارو بی حسی موضعی (لیدوکائین)دیده می شود.

چه نوزادانی را نباید ختنه کرد:

۱-نوزادان نارس کمتر از ۳۷ هفته و وزن کمتر از دو و نیم (۲٫۵)کیلو گرم
۲-آلت تناسلی کوچک: طول کمتر از دو و نیم (۲٫۵) سانتی متر داشته باشد و اگر تنه آلت نوزاد در چربی عانه فرو رفته باشد
۳-نوزادان یا شیر خواران چاق
۴-انحنای شدید آلت و آلت نهفته
۵-اگر پیشابراه بجای نوک آلت در زیر یا تنه آلت قرار گرفته باشد (هیپوسپادیاس)
۶-دوگانه بودن مجرا
۷-اختلال انعقادی: بیماری هموفیلی

دستورات یا مراقبتهای پس از عمل ختنه نوزاد:

۱-حداقل ۳۰-۶۰دقیقه پس از ختنه نوزاد تحت نظر در مطب باشد ودر منزل هر نیم ساعت تا ۳ ساعت محل عمل از نظر خونریزی و تورم شدید چک شود.
۲-دور نگهداشتن محل عمل از آلودگی و مدفوع در چند روز اول و در صورت آلودگی با مدفوع با آب و صابون شسته شود
۳-استفاده از پماد تتراسایکلین یا وازلین طبی روی حلقه روزی ۶-۵ بار یا بیشتر
۴-پوشک نوزاد حتی المقدور شل بسته شود و یا یک سایز بزرگتر استفاده شود
۵- در صورت بیقراری شدید قطره استامینفون (۲ قطره به ازای هر کیلوگرم)هر ۴ یا ۶ ساعت به مدت دو تا سه روز داده شود
۶-زمان افتادن حلقه بین ۵تا۱۰روز می باشد
۷-تجویز آنتی بیوتیک ضرورتی ندارد مگر اینکه پس از چند روز علائمی از عفونت دیده شود که تجویز آن با دستور پزشک باید باشد
۸-دو روز پس از عمل کردن ختنه حمام کردن نوزاد امکان پذیر است
۹-حداکثر ۲تا۳ روز پس از ختنه نوزاد باید توسط پزشک دیده شود
۱۰-می توان پس از ادرار کردن شیر خوار محل ختنه را زیر آب بگیرند و بشورند
۱۱-چرب کردن نوک آلت با وازلین و یا پماد تتراسایکلین و شست و شوی مرتب آلت در ماه اول پس از ختنه از عارضه تنگی مجرا که گاهی پیش می آید هم جلوگیری می کند